Penceraian Dalam Islam

Di dalam Islam, penceraian merupakan sesuatu yang dilaknat oleh Islam tetapi diharuskan dengan alasan dan sebab-sebab tertentu. Penceraian boleh dilakukan dengan cara talak, fasakh dan khuluk atau tebus talak.

Talak :
Talak menurut bahasa bermaksud melepaskan ikatan dan menurut syarak pula, talak membawa maksud melepaskan ikatan perkahwinan dengan lafaz talak dan seumpamanya. Talak merupakan suatu jalan penyelesaian yang terakhir sekiranya suami dan isteri tidak dapat hidup bersama dan mencari kata sepakat untuk mecari kebahagian berumahtangga. Talak merupakan perkara yang dibenci Allah s.w.t tetapi dibenarkan.

Hukum Talak :

Hukum Penjelasan
1. Wajib :
a) Jika perbalahan suami isteri tidak dapat didamaikan lagi
b) Dua orang wakil daripada pihak suami dan isteri gagal membuat kata sepakat untuk perdamaian rumahtangga mereka
c) Apabila pihak kadi berpendapat bahawa talak adalah lebih baik
d) Jika tidak diceraikan keadaan sedemikian, maka berdosalah suami

2. Haram :
a) Menceraikan isteri ketika sedang haid atau nifas
b) Ketika keadaan suci yang telah disetubuhi
c) Ketika suami sedang sakit yang bertujuan menghalang isterinya daripada menuntut harta pusakanya
d) Menceraikan isterinya dengan talak tiga sekali gus atau talak satu tetapi disebut berulang kali sehingga cukup tiga kali atau lebih

3. Sunat :
a) Suami tidak mampu menanggung nafkah isterinya
b) Isterinya tidak menjaga maruah dirinya

4. Makruh :
Suami menjatuhkan talak kepada isterinya yang baik, berakhlak mulia dan mempunyai pengetahuan agama

5. Harus :
Suami yang lemah keinginan nafsunya atau isterinya belum datang haid atau telah putus haidnya

Rukun Talak :

Perkara Syarat
1. Suami Berakal
2. Baligh
3. Dengan kerelaan sendiri

Isteri Akad nikah sah :
1. Belum diceraikan dengan talak tiga oleh suaminya
2. Lafaz ucapan yang jelas menyatakan penceraiannya
3. Dengan sengaja dan bukan paksaaan

Contoh Lafaz Talak :
1. Talak Sarih :
Lafaz yang jelas dengan bahasa yang berterus-terang seperti “Saya talak awak” atau “Saya ceraikan awak” atau “Saya lepaskan awak daripada menjadi isteri saya” dan sebagainya.

2. Talak Kinayah :
Lafaz yang digunakan secara sindiran oleh suami seperti “Pergilah awak ke rumah mak awak” atau “Pergilah awak dari sini” atau “Saya benci melihat muka awak” dan sebagainya. Namun, lafaz kinayah memerlukan niat suaminya iaitu jika berniat talak, maka jatuhlah talak tetapi jika tidak berniat talak, maka tidak berlaku talak.

Jenis-jenis Talak :
1. Talak Raj’i
Suami melafazkan talak satu atau talak dua kepada isterinya. Suami boleh merujuk kembali isterinya ketika masih dalam idah. Jika tempoh idah telah tamat, maka suami tidak dibenarkan merujuk melainkan dengan akad nikah baru.

2. Talak Bain :
Suami melafazkan talak tiga atau melafazkan talak yang ketiga kepada isterinya. Isterinya tidak boleh dirujuk kembali. Si suami hanya boleh merujuk setelah isterinya berkahwin lelaki lain, suami barunya menyetubuhinya, setelah diceraikan suami barunya dan telah habis idah dengan suami barunya.

3. Talak Sunni :
Suami melafazkan talak kepada isterinya yang masih suci dan tidak disetubuhinya ketika dalam tempoh suci

4. Talak Bid’i :
Suami melafazkan talak kepada isterinya ketika dalam haid atau ketika suci yang disetubuhinya.

5. Talak Taklik :
a. Talak taklik ialah suami menceraikan isterinya bersyarat dengan sesuatu sebab atau syarat. Apabila syarat atau sebab itu dilakukan atau berlaku, maka terjadilah penceraian atau talak.
Contohnya suami berkata kepada isteri, “Jika awak keluar rumah tanpa izin saya, maka jatuhlah talak satu.” Apabila isterinya keluar dari rumah tanpa izin suaminya, maka jatuhlah talak satu secara automatik.

b. Talak Taklik ia juga boleh berlaku selepas akad nikah (ia dipraktikkan di Malaysia dan wajib oleh semua pengantin lelaki untuk melafaznya), berkata, “Jika saya menyeksa isteri saya dengan sengaja, atau saya meninggalkan isteri saya selama empat bulan berterusan dengan sengaja tanpa kerelaannya, dan jika ia mengadu kepada kadi atau naib kadi, apabila disabitkan oleh kadi atau naib kadi maka jatuhlah talak satu ke atas isteri saya.”

c. Talak Taklik ia juga boleh berlaku dengan cara, “Jika saya menyeksa isteri saya dengan sengaja, atau saya meninggalkannya selama empat bulan berterusan tanpa kerelaannya, dan jika ia mengadu kepada kadi atau naib kadi serta membayar RM 1.00 sebagai tebus talak, apabila disabitkan oleh kadi atau naib kadi maka jatuhlah talak satu ke atas isteri saya dengan nilai tebus talak tersebut.”

Fasakh
Fasakh ertinya menurut bahasa ialah rosak atau putus. Manakala menurut syarak pula, pembatalan nikah disebabkan oleh sesuatu sifat yang dibenarkan syarak, misalnya, perkahwinan suami isteri yang difasakhkan oleh kadi disebabkan oleh suaminya tidak mempu memberi nafkah kepada isterinya.

Fasakh tidak boleh mengurangkan bilangan talaknya. Fasakh hanya boleh dituntut oleh isteri sekiranya terdapat beberapa sebab atau kecacatan yang terdapat pada pihak suaminya.

Mengikut mazhab Shafie, seorang isteri boleh menuntut Fasakh melalui kadi atau mahkamah disebabkan oleh :
1. Kekurangan suaminya seperti gila (berkekalan atau sekejab);
2. Penyakit kusta;
3. Penyakit sopak;
4. Penyakit yang menghalang mereka daripada melakukan persetubuhan;
5. Suami tidak mampu memberi nafkah belanja kepada isterinya seperti makan dan minum serta tempat tinggal, pakaian,
6. Tidak memberi mahar dengan cara tunai sebelum bersetubuh kerana kepapaan atau muflis atau sebagainya;
7. Suami tidak bertanggungjawab dengan meninggalkan isterinya terlalu lama dan tidak memberi khabar berita;
8. Suami yang menzalimi dan memudaratkan isterinya;
9. Suami yang fasik serta melakukan maksiat terhadap Allah dan tidak menunaikan kewajipan kepada Allah; dan
10. Murtad salah seorang (suami atau isteri).

 Cara melakukan Fasakh :

Jika suami atau isteri mempunyai sebab yang megharuskan Fasakh maka ia perlu membuat aduan kepada pihak kadi supaya membatalkan perkahwinan mereka . Jika dapat dibuktikan pengaduan yang diberikan adalah betul, pihak kadi boleh mengambil tindakan dan membatalkannya .

Pembatalan perkahwinan dengan cara Fasakh tidak boleh dirujuk kembali melainkan dengan akad nikah yang baru.

Khuluk atau Tebus Talak :

Perpisahan antara suami dan isteri melalui Tebus Talak sama ada dengan menggunakan lafaz talak atau khuluk. Pihak isteri boleh melepaskan dirinya daripada ikatan perkahwinan mereka jika ia tidak berpuas hati atau lain-lain sebab. Pihak isteri hendaklah membayar sejumlah wang atau harta yang dipersetujui bersama dengan suaminya, maka suaminya hendaklah menceraikan isterinya dengan jumlah atau harta yang ditentukan.

Hukum Khuluk adalah berdasarkan surah al-Baqarah ayat 229 maksudnya : “Tidak halal bagi kamu mengambil apa-apa yang telah kamu berikan kepada mereka suatu jua pun, kecuali jika takut kedua-duanya tidak akan mengikut peraturan Allah s.w.t.. Jika kamu takut bahawa tidak akan mengikut peraturan Allah maka tiadalah berdosa kedua-duanya tentang barang yang jadi tebus oleh perempuan.”

Talak boleh jatuh dengan menyebut “Saya menceraikan kamu dengan bayaran RM 10,000,” dan isterinya menjawab, “Saya menerimanya.” Apabila suami melafazkan demikian, dan isterinya menyahut tawaran itu, dengan serta-merta jatuhlah talak dengan khuluk dan isterinya wajiblah beridah. Suami isteri hanya boleh merujuk dengan akad nikah baru sahaja.

Tujuan Khuluk :
1. Memhara hak wanita
2. Menolak bahaya kemudaratan yang menimpanya
3. Memberi keadilan kepada wanita yang cukup umurnya melalui keputusan mahkamah.

Rujuk :
Menurut bahasa rujuk boleh didefinisikan sebagai kembali. Manakala menurut syarak, ia membawa maksud suami kembali semula kepada isterinya yang diceraikan dengan ikatan pernikahan asal (dalam masa idah) dengan lafaz rujuk.

Hukum Rujuk :

Menurut bahasa rujuk boleh didefinisikan sebagai kembali. Manakala menurut syarak, ia membawa maksud suami kembali semula kepada isterinya yang diceraikan dengan ikatan pernikahan asal (dalam masa idah) dengan lafaz rujuk.


Hukum Rujuk

Hukum Penjelasan

1. Wajib bagi suami yang menceraikan isterinya yang belum menyempurnakan gilirannya dari isteri-isterinya yang lain .
2. Haram suami merujuk isterinya dengan tujuan untuk menyakiti atau memudaratkan isterinya itu
3. Makruh apabila penceraian lebih baik antara suami dan isteri
4. Harus sekirannya rujuk boleh membawa kebaikan bersama .

Rukun Rujuk :

Perkara Syarat :
1. Suami Berakal
2. Baligh
3. Dengan kerelaan sendiri

Isteri Telah disetubuhi
1. Berkeadaan Talak Raj’i
2. Bukan dengan Talak Tiga
3. Bukan cerai secara Khuluk
4. Masih dalam idah.

Lafaz ucapan yang jelas menyatakan rujuk :
1. Tiada disyaratkan dengan khiar atau pilihan
2. Disegerakan tanpa dikaitkan dengan taklik atau bersyarat
3. Dengan sengaja dan bukan paksaan

Contoh lafaz rujuk

1. Lafaz Sarih :
Lafaz terang dan jelas menunjukkan rujuk. Contoh : “Saya rujuk awak kembali” atau “Saya kembali semula awak sebagai isteri saya.”

2.Lafaz Kinayah :
Lafaz kiasan atau sindiran. Contoh : “Saya jadikan awak milik saya semula” atau “Saya pegang awak semula”. Lafaz Kinayah perlu dengan niat suami untuk merujuk kerana jika dengan niat rujuk, maka jadilah rujuk. Namun jika tiada niat rujuk, maka tidak sahlah rujuknya.